Külahıma Anlat, Emrah Akçay’ın akademik yolculuğunda bir dönüm noktasıdır ve kendini ve başkalarını okumanın el kitabıdır. Bu kitabın kaleme alındığı dönemde hem Türkiye’de, hem de uluslararası ortamda sözsüz işaretler ya da daha bilinen adıyla beden diline ilişkin pek çok kitap mevcuttur. Ancak bu kitaplarda iki tip problem söz konusudur. Bir grup kitap, kendisinden önce yazılanların bir tekrarından öteye gitmemektedir. Zamanında yazılmış kitaplar, eğer bilimsel olma iddiasındaysa, yazıldığı dönemin bilimsel bulgularını ya da araştırma sonuçlarını yansıtmaktadır. Ancak bahse konu kitapların bir kısmı oldukça eskidir ve güncelliğini yitirmiştir. Ancak yeni bir kapak ve birkaç yeni örnekle aynı kitaplar tekrar tekrar piyasaya sürülmektedir.
Diğer bir grup kitap ise gerçek hayat tecrübesi ile ilgisi olmayan akademik kitaplardır. Özellikle yalan tespiti gibi konularda bu durum daha da geçerlidir. Yalan tespiti konusu, kazan ve kaybın büyük olduğu durumlarda geçerlidir. Yani bir cinayet soruşturmasında ifade vermek, bir hırsızlık şüphelisi olmak, yüksek miktarda kredi ihtiyacı olmak gibi. Bu türden kayıp ve kazancın yüksek olduğu durumlarda insanda ortaya çıkan stres miktarı kişinin yalan söylediğini ortaya çıkarabilecek daha fazla işareti ortaya koyar. Bu nedenle sonuçları daha sağlıklıdır. Yalan tespitine yönelik bir kısım kitaplar da üniversite çevresindeki araştırmalarla sınırlı olmakta ve gerçek hayatı yansıtmamaktadır.
Külahıma Anlat böyle bir gereklilik dolayısı ile yazılmıştır. Kitabın yazılma amacı hem güncel ve sağlam akademik referanslara sahip, güncel araştırmaları yansıtan, aynı zamanda da gerçek hayata dokunan bir kitabı okurlarla buluşturmaktır. Külahıma Anlat böyle bir açığı doldurmuştur.
Daha önce iki ayrı yayınevi tarafından yayınlanan kitap, gözden geçirilmiş baskısı ile yeni bir yayın evi tarafından kısa süre içerisinde yayınlanacaktır.
Kitabın Bölümleri:
Kitabın önsözü, Amerikalı sözsüz iletişim ve cinsiyetler arası sözsüz iletişim farkları konusunda 40 yılı aşkın bir akademik tecrübeye sahip Prof. Judith A. Hall tarafından yazılmıştır.
Kitap gözlem yeteneği ve durumsal farkındalık ile başlamaktadır. Çünkü yazara göre insanın kendisini ve başkalarını okumasının anahtarı gözlem yapabilme yeteneğinden geçmektedir. Gözlem yeteneği, bize çok eski atalarımızdan miras kalan bir beceridir ve hayatta kalmak açısından elzemdir. Ancak günümüzün hareketli dünyasında gözlem becerileri son derece zayıflamış ve insanlar bunun önemini unutmuş görünmektedir. Bu nedenle gözlem becerisini geliştirmek, sözsüz iletişim ve yalan tespitinde son derece önemlidir.
Kitabın ikinci bölümü sözsüz davranışlarımızın evrimsel kökenini inceler. Yazarın kabul ettiği akademik yönteme göre, beden dili belirli hareketlerin ezberlenmesi ile öğrenilebilir bir konu değildir. Aksine her türü insan davranışının çoğu zaman derinlerde yatan bir sebebi vardır. İnsanlarda genel olarak görülen bu davranışların kökenini öğrenmek, her türlü durumda sağlam bilgiye erişmek için anahtardır. Bu bölümde aktarılan Akıllı Hans isimli atın örneği, konuyu son derece yalın bir biçimde açıklamaktadır.
Üçüncü bölüm bebeksi yüz özellikleri ve bunun bireylerarası iletişime etkilerini konu alır. Kişilerin bazı karakteristik özellikleri kişiler üzerinde bir takım olumlu ya da olumsuz önyargılar yaratır. Örneğin bebeksi yüz özelliklerine sahip insanların suç işleyebileceklerine ihtimal vermeyiz. Fakat erkeksi ve kaba yüz ifadesine sahip insanlar üzerinde önyargılarımız sıklıkla olumsuzdur. Bunları öğrenmek, erken verilmiş hatalı kararları önlemeye yardımcı olabilir.
Dördüncü bölüm çevremizi ve onun iletişime olan etkisini inceler. İnsan yalnızca kendi bedeni ile değil, çevresi ve yaşadığı ortam ile de bilinçli ya da bilinçsiz mesajlar verir. Çevreye ilişkin algılarımız sıklıkla ortaktır. Mahremiyet bizim için önemlidir, çünkü kişinin etrafından geçen hayali bir balon, onun kişisel alanına dahildir ve böyle görülmesi gerekir.
Beşinci bölüm kişinin fiziksel özellikleri ile bunun iletişime etkilerini inceler. Fiziksel görünüm, çok sağlam mesajlar verir. Bu durum hayvanlarda da böyledir. Bazı hayvan türleri kendisini süslemekte ve böylece dişiler üzerinde kur etkisini artırmaktadır. Fiziksel özelliklerin ikna üzerine de oldukça fazla etkisi vardır.
Altıncı bölüm, aslında sözsüz iletişimin sadece bir alanını kapsayan, fakat genel bir isimlendirmeye neden olan beden dili konusunu inceler. Kişinin istemli ya da istemsiz hareketleri, yatıştırıcı hareketler, bakışları, duyguların ifadesi, yönlenme, bukalemun etkisi ve taklitçilik gibi son derece güncel konular bu bölümde işlenmektedir.
Yedinci bölüm, son derece etkili mesajlar içeren dokunma konusunu inceler. Derimiz en büyük organımızdır. Vermek istediğimiz olumlu ya da olumsuz mesajları etkili bir biçimde iletebilir. Farkında olmadan iletişimi zenginleştirebilir ya da bozabilirsiniz.
Sekizinci bölüm paralanguage adı verilen dil ötesi sözsüz işaretleri ele alır. Konuşmak, sözlü iletişimin çok küçük bir parçasıdır. İnsanlar sizi dinlerken ses tonunuza, konuşma temponuza, konuşma hatalarınıza ve daha pek çok şeye bakarlar. Bu özellikleri bilmek, etkili iletişimin anahtarıdır.
Dokuzuncu bölüm yalan tespiti konusunu inceler. Yıllarca pek çok cinayeti ve ağır suçları çözmüş olan yazar, bu tecrübeleri ile buraya kadar aktardığı akademik bilgileri harmanlayarak gerçek ipuçlarını ortaya koyar. Önce iyi ve kötü yalancıları tanıtır. Daha sonra aşama aşama yalan tespitinin inceliklerini, gerçek olaylardan hareketle aktarır.
Onuncu bölüm sözsüz işaretleri okuma becerilerini aktarırken, on birinci bölümde iş görüşmelerinde sözsüz iletişim becerilerinin etkileri aktarılmaktadır.
Kitap geniş ve zengin kaynakçası ile de bu alanda araştırma yapacaklar için ışık tutmaktadır.
Bu kitap kimler içindir?
Külahıma Anlat, bu alanda çalışmak isteyen akademisyenler, yalan tespiti ile profesyonel bir biçimde ilgilenen meslek çalışanları, kolluk görevlileri, yargı mensupları, avukatlar, arabulucular, finans sektörü çalışanları ile çevresiyle daha etkili bir iletişim kurmak isteyen ve kendisini tanımak isteyen herkes için oldukça faydalı bir kaynak eserdir. Tamamen akademik altyapıya sahip olmasına rağmen, her kesimden insanın anlayabileceği akıcı bir konuşma dili ile yazılmıştır.
Beden Dili ve Yalan Yakalamanın El Kitabı
Günümüz dünyasında insanlar uzun okumalardan kaçınmakta, modern dünyanın bizlere benimsettiği şekilde hap bilgilere ihtiyaç duymaktadır. Bu kitap, bu türden okurlar için bir el kitabı olarak ele alınmıştır. Bu kitap, Külahıma Anlat ile benzer bir paralellikte gitmekte ve aynı doğrulukta akademik bilgiler aktarmaktadır. Ancak gündelik kullanıma daha uygun pratik bilgiler içerir, küçük ebadı ile cepte taşınabilir ve her yerde okunabilir.
